Nama Beliau
Beliau adalah Ahmad bin al-Husen bin Ahmad al-Asfahaniy yang terkenal dengan panggilan al-Qadhi (Hakim) Abu Syuja’. Beliau juga mendapat gelari (kun-yah) Abu Thayyib. Beliau belajar fiqih Syafi’i di Basrah lebih dari 40 tahun.[1]
Kelahiran dan Umur Beliau
Para ahli sejarah berbeda pendapat tentang tahun kelahiran dan wafat beliau. Salah seorang murid beliau Imam Ahmad bin Muhammad Abu Thahir as-Silafy (w. 576 H) dalam kitabnya Mu`jam Safar menuliskan bahwa beliau pernah menanyakan kepada Abu Syuja` sendiri tentang tahun kelahiran beliau, Abu Syuja` menjawab tahun 434 H di Basrah, sedangkan ayah beliau lahir di `Abbadan dan kakek beliau lahir di Asfihan/Isfahan (kota di Iran yang terletak sekitar 340 km dari ibu kota Iran, Taheran).
Imam as-Silafi dalam kitab Mu`jam Safr, dimana beliau menyebutkan bahwa Abu Syuja` sendiri pada tahun 500 H menyebutkan kepadanya bahwa beliau sudah mempelajari fiqih Mazhab Syafi’i selama 40 tahun lamanya, setelah itu Imam as-Silafi menyebutkan bahwa Abu Syuja` masih hidup hingga masa yang tidak beliau ketahui.
Beliau di karunia umur panjang hingga berusia 160 tahun dan dalam keadaan lanjut usia demikian, tidak ada satupun anggota badan beliau yang cedera. Orang – orang bertanya tentang sebab anggota badan beliau sehat hingga masa tua, beliau menjawabnya:
حفظنا ها فى الصغر فحفظها الله فى الكبر
Kami menjaganya (dari dosa) ketika masih muda maka Allah menjaganya ketika kami tua.
Kehidupan Beliau
Abu Suja’ di kenal sebagai seorang imam ahli ibadah, shalih dan berilmu dan taat dalam agama. Beliau pernah menjabat sebagai qadhi dan kemudian menjadi menteri. Beliau menjabat menteri di umur 47 tahun, dimasa jabatannya tersebut beliau banyak menyematkan keadilan dan ilmu agama, beliau memiliki 10 pembantu yang berkeliling membagikan shadaqah kepada manusia. Masing-masing mereka membagikan 1.120 dinar yang akan di bagikan kepada orang yang berhak.
Kemudian beliau menempuh jalan zuhud meninggalkan kenikmatan duniawi, beliau hijrah ke Madinah dan menetap di Masjid Nabawi sebagai orang yang bertugas merapihkan tikar dan menyalakan lentera dan membersihkan Mesjid Nabawi serta menjadi pengkhadam Hujrah Rasulullah SAW. dan beliau jalankan tugas tersebut sampai akhir hayatnya.
Tentang Matan Abi Syuja'
Salah satu tulisan yang Beliau tulis dan masih banyak dipelajari para penuntut ilmu sekaran ini adalah Kitab Mukhtashar Ghayah wa Taqrib atau lebih dikenal dengan Matan Abi Syuja'. Dan kitab ini di syarah oleh beberapa ulama lain antara lain:
- Muhammad Ibnu Qasim al-Ghazi (w.928 H)
- Ibnu Daqiq al-`Id.
- Imam Muhammad Khatib Syarbainy (w.977 H) dengan nama kitab beliau Iqna'.
- Sayyid Taqiyuddin al-Hishni dengan nama kitab beliau Kifayatul Akhyar fi hill Ghayah al-Ikhtishar.
- Syeikh Taqiyuddin Abi Bakar Ibnu Qadhi `Ajalun (wafat 829 H)
- Syeikh Ahmad al-Akhshashy (w. 889 H) dengan kitab beliau yang bernama Syarah Mukhtashar Abi Suja`.
- Syeikh Ahmad bin Muhammad al-Manufi (w. 931 H) kitab beliau beri nama al-A`naq kemudian beliau ringkas sendiri kembali dan beliau namai Tasynif al-Isma` bi Hill alfadh Abi Suja`.
- Syeikh Waliyuddin al-Bashir (w.972 H) dengan kitab syarah beliau yang bernama an-Nihayah fi Syarh Syarh al-Ghayah.
- Ahmad bin Qasim al-Ubady (w.994 H) dengan syarah beliau yang bernama Fath Ghaffar bi Kasy Mukhbaat Ghayah al-Ikhtishar.
Kitab Matan Taqrib masih di pakai sampai saat ini, hal ini menunjukkan satu kelebihan bagi kitab tersebut, di mana walaupun kitab tersebut kecil dan telah melewati masa hampir seribu tahun namun masih di gunakan sebagai pegangan utama bagi pemula dalam belajar fiqh Syafii`yah.
Semoga Allah selalu melimpahkan barakah ilmu Abu Suja` kepada kita semua dan Allah memberikann taufiq dan hidayah kepada kita untuk mengikuti jejak beliau.
Amiin ya Rabbal `Alamin.
Diringkas dari: http://al-atsariyyah.com/biografi-imam-abi-syuja.html